احساس گرسنگی و میل به خوردن مواد غذایی، اشتها نامیده می شود اما گاهی افراد به دلیل بیماری، وضعیت روانی نامناسب یا مصرف برخی داروها دچار بی اشتهایی می شوند...
در صورت بی اشتهایی شدید، باید فورا دست به کار شد و آن را درمان کرد زیرا در غیر این صورت فرد دچار کمبود برخی مواد مغذی و دستگاه ایمنی او ضعیف می شود. برای افزایش اشتها گاهی راه حل های طبیعی و مصرف موادغذایی اشتهاآور کمک کننده است اما در شرایط خاص شاید لازم باشد زیر نظر پزشک دارو نیز مصرف شود.
اشتهاآورهای طبیعی چیستند؟
اشتهاآورهای طبیعی لزوما موادغذایی نیستند. شرایط اطراف و محیطی که در آن غذا صرف می شود، احوال افرادی که با آنها هم سفره می شویم، احوال خود فرد و شاد یا غمگین یا دچار استرس و اضطراب بودنش، حتی چینش و تزیین غذا در افزایش یا کاهش اشتها موثرند. مسلما در محیطی آرام و زیبا که موسیقی هم نواخته شود، میل به خوردن غذا افزایش می یابد اما برخی موادغذایی هم اشتهاآور شناخته می شوند.
کدام مواد غذایی؟
موادغذایی اشتهاآور را می توان به چند دسته تقسیم کرد؛ قندهای ساده، موادغذایی ای که سریع هضم می شوند، برخی گیاهان مثل اکلیل کوهی، بومادران، رازیانه، دارچین، زیره و انواع فلفل، موادغذایی ای که ترشح بزاق را افزایش می دهند مانند ترشی ها و انواع چاشنی ها مثل آبلیمو، سیر و پیاز، مواد غذایی حاوی اسیدچرب امگا۳ مثل ماهی، گردو و روغن کانولا و بذر کتان و برخی میوه ها مثل انگور.
می توانیم این مواد غذایی را به دو گروه عمده خوب و بد تقسیم کنیم؟
به طورکلی مصرف تمام این اشتهاآورها برای کسی که به غذا بی میل است و دچار کاهش وزن شده، خوب و برای کسی که بیش از حد لازم غذا دریافت می کند، مضر است. از نظر علم تغذیه، اشتهاآوری که بیش از حد لزوم ایجاد اشتها کند، مضر شمرده می شود. قند های ساده مثل شربت یا آبمیوه ای که نیم ساعت قبل از غذا خورده شود یا میوه هایی مثل انگور که قند ساده دارند، جزو اشتهاآورهای مضر تلقی می شوند.
این مواد باعث می شوند قندخون ناگهان بالا رود، انسولین زیاد ترشح می شود و ناگهان قند افت کند و فرد دچار گرسنگی مجدد شود. مصرف نان های سفید مثل باگت هم چون فیبر و سبوس ندارند و زود هضم می شوند، باعث گرسنگی خواهد شد.
کدام یک بهترین محسوب می شوند؟
مواد غذایی ای که ترشح بزاق را افزایش می دهند و انواع چاشنی ها مثل ترشی ها، ادویه ها، پیاز و سیرترشی از بهترین اشتهاآورها هستند. این اشتهاآورها در لحظه اشتها را افزایش می دهند و به سادگی کنار غذا می نشینند.
یک اشتهاآور خوب چه خصوصیتی باید داشته باشد؟
اشتهاآور خوب باید سر سفره قابل استفاده و به عنوان پیش غذا یا همراه با غذا قابل مصرف باشد، ضررهای جانبی نداشته باشد و اشتها را سریع بالا ببرد. موادی که در درازمدت اشتها را افزایش می دهند، چندان مناسب نیستند. این اشتهاآورها بیشتر دارویی اند و عوارضی مثل خواب آلودگی و کاهش تمرکز را به دنبال دارند. روغن کانولا هم اشتهاآور خوبی است اما خیلی کاربردی نیست زیرا حتما باید در غذا ریخته و میل شود و میزان انرژی دریافتی را افزایش می دهد.
اصلا چه لزومی دارد از اشتهاآورها استفاده کنیم؟
برخی افراد به دلایل مختلف به مصرف موادغذایی بی میل هستند یا به دلیل مشغله کاری زیاد، آمادگی لازم برای غذاخوردن ندارند و نیاز است مرکز اشتها در آنها تحریک شود. بی اشتهایی گاهی در اثر افسردگی یا شرایط خاص فیزیولوژیک هم رخ می دهد. گاهی هم بیماری ها باعث تحلیل عضلات و کاهش وزن می شوند و فرد را به خوردن بی میل می کنند.
برخی افراد هم از غذاخوردن و چاق شدن ترس دارند یا دچار مشکل جویدن هستند مثل سالمندان. بچه ها نیز از جمله گروه هایی هستند که باید اشتها را در آنها تحریک کنیم.
از اشتهاآورها چه مقدار باید مصرف کنیم؟
در حد متعادل. مثلا دارچین در حد نوک قاشق چای خوری، زیره یک قاشق مرباخوری، ترشی نصف نعلبکی و... مصرف کم و فقط به مقدار اندک برای تحریک اولیه کفایت می کند.
